Δημοσιονομικό Ελλειμα 2011

To πιο κάτω άρθρο δημοσιευτηκε στην Εφημερίδα Χαραυγή τον Σεπτέμβριο 2011

Δεν θα ασχοληθώ με την οικονομία μας διότι κανείς δεν μπορεί να την βοηθήσει oυσιαστικά. Η δυνατότητα του κράτους να επηρεάζει την οικονομία μας (στον μικρό βαθμό που μπορεί) έχει περιοριστεί στο ελάχιστο λόγο των μεγάλων δημοσιονομικών ελλειμάτων. Εύχομαι στα επόμενα χρόνια η οικονομική δραστηριότητα στην πραγματική οικονομία να είναι παρόμοια με το 2010 και το 2011 παρόλο που αυτό θα είναι δύσκολο. Η Ελλάδα μάλλον θα χρεωκοπίσει. Είναι θέμα χρόνου διότι συνεχιζεί να έχει μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμα (9% του ΑΕΠ) με αποτέλεσμα ο δανεισμός της να μην είναι διαχειρίσιμος πλέον. Πιστεύω ότι η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της ελληνικής οικονομίας θα επηρεάσει αρνητικά τις κυπριακές τράπεζες και κατεπέκταση την κυπριακή οικονομία (εισηγούμαι όπως ξεκινήσουμε όλοι να μελετούμε την περίπτωση της Ισλανδίας). Η Ευρωπαική Νομισματική Ένωση θα έχει πρόβλημα αφού και άλλες χώρες μέλη της όπως η Ισπανία και η Ιταλία, είναι πολύ πιθανόν να μην μπορέσουν να εξυπηρετήσουν το δημόσιο χρέος τους. Η δομή και ο τρόπος λειτουργίας της νομισματικής ένωσης δεν μπορεί να συνεχίσει με την υφιστάμενη της μορφή αφού είναι αδύνατο να λειτουργήσουν αρμονικά και συντονισμένα 17 διαφορετικές χώρες με 17 διαφορετικές κουλτούρες και νοοτροπίες με 17 διαφορετικές δημοσιονομικές πολιτικές. Πως είναι δυνατό να λειτουργήσει αρμονικά μια νομισματική ένωση όταν κάποιες χώρες (οι χώρες του νότου) μέλη έχουν συνεχώς μεγάλα ελλείματα λόγω ανικανότητας ή διαφθοράς; Η ιδέα της νομισματικής ένωσης πολλών χωρών θεωρητικά είναι καλή αλλά πρακτικά δεν μπορεί να δουλέψει μακροπρόθεσμα υπό την παρούσα της δομή. Πρέπει όλες οι χώρες της νομισματικής ένωσης να έχουν κοινή οικονομική πολιτική κάτω από έναν κεντρικό φορέα, μέσα από τον οποίο θα καθορίζεται η ίδια οικονομική πολιτική σε κάθε χώρα μέλος της Ευρωζώνης. Οι κυβερνήσεις στην κάθε χώρα πρέπει να έχουν περιορισμένη δυνατότητα άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής. Με αυτό τον τρόπο θα μειωθεί η διαφθορά και η κακοδιαχείρηση δημόσιων πόρων. Θα υπάρξουν δραματικές εξελίξεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαική Ένωση, οι οποίες θα μας επηρεάσουν αρνητικά. Τα πράγματα έχουν μπεί σε ένα μονόδρομο χωρίς επιστροφή.

Για το δημοσιονομικό έλλειμα θα γράφω συνεχώς διότι αυτό σε αντίθεση με την πραγματική οικονομία μας μπορούμε να τα βελτιώσουμε. Το δημοσιονομικό έλλειμα και η ρευστότητα του κράτους είναι υψίστης προτεραιότητας αυτή την στιγμή  αφού θα επηρεάσει όλους μας στο μέλλον και θα επηρεάσει και την πατρίδα μας. Ένα χρεωκοπημένο κράτος πως θα μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά την οικονομική πτυχή μιας ενδεχόμενης λύσης στο κυπριακό;

Καταρχάς θέλω να συγχαρώ τον Υπουργό Οικονομικών, τον κ. Καζαμία, για τις μέχρι τώρα προσπάθειες του. Εάν καταφέρει να εξασφαλίσει χαμηλότοκο δάνειο ύψους 2,5 δις όπως πληροφορίες έχουν διαρεύσει στον τύπο και αυτό θα μας βοηθήσει να κερδίσουμε πολύτιμο χρόνο (τουλάχιστον εώς το πρώτο εξάμηνο του 2012). Το πρώτο πακέτο μέτρων που εγκρίθηκε από την Βουλή είναι επίσης ένα μικρό αλλά θετικό βήμα προς την σωστή κατεύθυνση. Θέλω επίσης να ευχηθώ στον Υπουργό Οικονομικών καλή επιτυχία, δύναμη και υπομονή (διότι θα την χρειαστεί) στην δύσκολη απόστολή που του έχει ανατεθεί.

Η εποχή του ρομαντισμού και των ακαδημαικών οικονομικών θεωριών έχει τελειώσει ή μάλλον καλύτερα έχει χρεωκοπήσει. Εδώ και 2 χρόνια αρχίσαμε να ζούμε την εποχή της πραγματικότητας, της πρακτικής και των απλών μαθηματικών. Μπαίνουμε σε μια εποχή όπου οι πολιτικές ιδεολογίες θα απαξιωθούν και θα κυριαρχίσει ο αγώνας για οικονομική επιβίωση.

Ας δούμε τα δημόσια οικονομικά, μέσα από απλά μαθηματικά.

Δημοσιονομικό Έλλειμα

Ανακοινώθηκε πρόσφατα ότι το κρατικό έλλειμα για το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους είναι σχεδόν 800 εκατομμύρια. Αυτό σημαίνει ότι το έλλειμα για ολόκληρο το έτος θα είναι τουλάχιστον 1250 εκατομμύρια και αυτό θα σημαίνει έλλειμα πέραν του 7% σε σχέση με το ακαθάριστο εθνικό προιόν. Αυτό το έλλειμα το θεωρώ κλειδωμένο και δεν προλαβαίνουμε να το μειώσουμε (για το 2011).

Ας δούμε τώρα το 2012. Πιστεύω ότι το πρώτο πακέτο μέτρων που εγκρίθηκε από την βουλή απλά θα σταματήσει την άνοδο στο έλλειμα και δεν θα το μειώσει αφού οποιεςδήποτε εξοικονομήσεις επιτευχθούν, θα αντισταθμιστούν από τους πιο κάτω αρνητικούς παράγοντες:

(α) Αυξημένο κόστος χρηματοδότησης του δημόσιου χρέους.

(β) Μειωμένες εισπράξεις από φορολογίες λόγω μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας, μείωσης της κατανάλωσης και αυξημένων κόστων παραγωγής, κυρίως λόγω αυξημένου κόστους ενέργειας. Πριν λίγες μέρες το τσιμεντοποίο Βασιλικού, μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες στην Κύπρο, ανακοίνωσε ότι η πρόσφατη άυξηση στην τιμή του ηλεκτρισμού θα αυξήσει τα κόστα παραγωγής κατά €2,000,000 για τους επόμενους 10 μήνες.

Άρα με βάση τα δεδομένα που έχουμε μπροστά μας μέχρι σήμερα και εάν δεν παρθούν οποιαδήποτε άλλα διορθωτικά μέτρα σύντομα, το έλλειμα μας για το 2012 θα είναι και  πάλι 1250 εκατομμύρια. Διερωτούμαι με ποια λογική μιλούνε κάποιοι για έλλειμα της τάξης του 2% του ΑΕΠ, αυτό θα σημαίνει 350 εκατομμύρια έλλειμα μόνον. Που θα βρούμε τα 900 εκατομμύρια ευρώ για να μειωθεί το έλλειμα μας στα 350 εκατομμύρια;

Ας δούμε τώρα το δημόσιο χρέος μέσα από απλά μαθηματικά:

Μέχρι το τέλος τους 2011 υπολογίζω ότι το δημόσιο χρέος θα ανέλθει γύρω στα 13 δις. Αυτό θα είναι γύρω στο 70% του ακαθάριστου εθνικού προιόντος μας. Εάν προσθέσουμε σε αυτό το χρέος του κράτους προς το ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων, οι συνολικές υποχρεώσεις του κράτους ανέρχονται γύρω στα 20 δις ευρώ. Αυτό ανεβάζει το χρέος του κράτους σε σύγκριση με το ΑΕΠ μας στο 114%. Αυτό το ποσοστό μας καθιστά αμέσως ως την ένατη πιο δανεισμένη χώρα στο κόσμο σε σύγκριση με το ΑΕΠ μας. Μια θέση  πιο κάτω από την Ιταλία και μόλις πέντε θέσεις πίσω από την Ελλάδα. Η Ιρλανδία η οποία το 2010 πήρε βοήθεια από το διεθνές νομισματικό ταμείο και την ευρωπαική ένωση, είχε χρέος σε σύγκριση με το ΑΕΠ της 96,7%. Όταν ξέσπασε η κρίση στην Πορτογαλία το 2010 είχε δανεισμό σε σύγκριση με το ΑΕΠ της 93%. Εαν για κάποιο λόγο αναγκαστεί η κυβέρνηση να ξεπληρώσει το χρέος της προς το ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων δεν θα μπορέσει να το πράξει. Εάν χρειαστεί να παρέμβει το κράτος για να βοηθήσει οικονομικά τις τράπεζες μας και πάλι δεν θα μπορέσει να το πράξει.

Τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται σε πολύ άσχημη θέση. Οι υποβαθμίσεις από τους ξένους οίκους γίνονται για τους πιο πάνω λόγους που ανάφερα. Τα πράγματα δεν είναι περίπλοκα αλλά πολύ απλά. Είναι απλή λογική και απλά μαθηματικά. Ούτε οι λύσεις στο προβλημά μας είναι περίπλοκες, ούτε και χρειάζονται ιδιαίτερες οικονομικές γνώσεις να αντιληφθεί κάποιος ότι όταν ένα κράτος για 3 συνεχόμενα χρόνια (2009,2010,2011) έχει σταθερά περί των 8,1 δις έξοδα και περί των 6,9 δις έσοδα, το πρόβλημα είναι μόνιμο και σταθερό και εάν δεν παρθούν άμεσα μέτρα το πρόβλημα θα συνεχίζεται.

Το δύσκολο είναι να βρόυμε την δύναμη, την αποφασιστηκότητα και την τόλμη, να σχεδιάσουμε , να εφαρμόσουμε και να τηρήσουμε ένα λεπτομερές πλάνο το οποίο να αγγίζει όλους τους τομείς της οικονομίας ( και όχι μόνο μιας ομάδας ανθρώπων π.χ δημόσιοι υπάλληλοι).

Ο ασθενής χρειάζεται πολλαπλές και ταυτόχρονες χειρουργικές παρεμβάσεις αφού πάσχει από πολλαπλές χρόνιες ασθένειες.